پرهام جانفشان مدیر کل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان تهران در یاداشتی نوشت : چاپ و انتشار آثار هنری باعث ماندگاری آنها و زمینه ساز بررسی و تحلیل برای پژوهشگران در حال حاضر و آینده را فراهم میکنند. با چاپ کتاب از تولیدات هنرمندان صنایعدستی بسیار راحت میتوانیم توانمندی هنرمندان در خلق آثار هنری بی بدیل را به معرض نمایش و معرفی قرار دهیم و در تاریخ کشور نام اساتید برجسته صنایعدستی را ماندگار کنیم.
بی تردید صنایعدستی پیوند بسیار عمیقی با حوزه میراثفرهنگی و گردشگری دارد، آنچه امروز در موزهها به گردشگران نمایش داده میشود در روزگار قدیم توسط استادکاران با نگاهی کاربردی و مصرفی ساخته شده است که همان تولیدات با کمی تغییر امروز در دوران صنعت و ماشین به عنوان صنایعدستی شناخته میشود.
در جلد اول کتاب «هنر دست تهران» تلاش شد در 312 صفحه تعداد 166 رشته صنایعدستی و هنرهای سنتی برای نمایش تولیدات 151 هنرمند فعال صنایعدستی انجام شود که این امر برای نخستین بار است در حوزه صنایعدستی انجام میشود، همچنین در این کتاب از 341 هنرمند صنایعدستی و هنرهای سنتی در ادوار مختلف تاریخی تا دوره معاصر نامبرده شده است که موجب شده است .
تأثیر متقابل صنایع¬دستی و گردشگری
صنایع¬دستی و هنرهای سُنتی، بازگوکنندۀ خصوصیات تاریخی، اجتماعی و فرهنگی منطقۀ تولیدشده در آن هستند و این قابلیت را دارند که به عنوان عاملی مهم در حفظ تنوع فرهنگی و شناخت فرهنگ و تمدن هر کشور توسط گردشگران خارجی عمل کنند. از این روی، صنایع¬دستی میتواند مکمل جاذبه¬های گردشگری اعم از تاریخی، طبیعی، فرهنگی و مردم¬شناسی باشد و درعین¬حال از گردشگری برای بقاء و رشد خود بهره گیرد. درواقع، تأثیر صنایع¬دستی بر رونق گردشگری و توسعۀ پایدار مناطق روستایی و شهری، چشمگیر و حائز اهمیت است و میتواند زمینههای رشد کارآفرینی را فراهم کرده و موجب افزایش تولید ناخالص ملی و افزایش درآمد سرانه شود.
حرف جدّی صنایع¬دستی و هنرهای سُنتی ایران در حوزۀ صنایع خلاق
ایران از جمله کشورهایی است که به دلیل تاریخ طولانی، پیشینۀ غنی فرهنگی، گستردگی سرزمینی و تنوع اقوام، در زمینۀ صنایع¬دستی و هنرهای سُنتی در سطح جهانی حرف جدّی برای گفتن دارد و هم¬اکنون دومین کشور در جهان از نظر تنوع رشته¬های صنایع¬دستی محسوب می¬شود و با این ظرفیت بالقوّه، می¬تواند به قطب برتر صنایع خلاق فرهنگی و هنری در میان کشورهای اسلامی و حتی جزو ده کشور برتر جهان در این حوزه تبدیل شود چرا که بزرگترین مزیت نسبی جامعۀ ما، تنوع فرهنگی است و صنایع¬دستی و هنرهای سُنتی از دل همین تنوع خرده¬فرهنگ¬ها و اقوام متولد می¬شود.
صنایع¬دستی و فرایند مُدوّن طراحی
اغلب، این اشتباه در برداشت از مفهوم «طراحی» وجود دارد که آن را صرفاً به عنوان ابزاری برای زیباترکردن محصولات میشناسند درحالی که طراحی نقش بسیار مهمتری دارد که فراتر از خلق یک محصول جدید است.
امروزه از صنایع¬دستی انتظار میرود که غیر از هویت فرهنگی منحصربه¬فرد مربوط به سرزمین و فرد سازندۀ آن، طراحی خوب و کیفیت مطلوبی نیز داشته باشد. البته شاید هنرمندان صنعتگری که به سنتهای قبل از دوران صنعتی¬شدن متعصب ماندهاند نیز بتوانند در این شرایط جدید ادامه حیات دهند لیکن هنرمندان صنعتگر پیشرو با تولید آثاری که با حفظ اقتضائات صنایع¬دستی جذاب، خوشایند و اصیل هستند، حتی میتوانند دیدگاه و چشم¬انداز انسانها را نسبت به زندگی تغییر دهند.
طراحی میتواند از طریق شیوههای تفکر خلاقانه، به صورت مرحله به مرحله، علمی و متناسب با ماهیت و اقتضائات رشتههای صنایع¬دستی، موجب توجه به تمام عوامل مداخلهگر کاربردی و فرهنگی در تولید محصول شده و با درنظرگرفتن پارامترهایی چون سُنت، خلاقیت، کاربرد و زیبایی منجر به ارتقای تولیدات صنایع¬دستی شود.
کتاب «هنر دست تهران» توسط اداره کل میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان تهران و با حمایت صندوق توسعه صنایع¬دستی و فرش دستبافت و احیاء و بهره برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی با کار پژوهشی و تالیفی احسان میرابزاده منتشر شده است.