هر کس گذرش به شهر بومهن بیفتد اولین چیزی که به ذهنش میرسد این است که بومهن شهری است پرهیاهو و شلوغ و به دلیل پل ارتباطیاش با شهرهای شمالی روزانه پذیرای مسافران زیادی است که از تهران به اینجا میآیند، همین و بس. این گفته اگر چه درست، اما همه واقعیت نیست.
میراث آریا: در اطراف این شهر کوچک روستاهای زیادی است که هر کدام شان به تنهایی آن قدر جاذبه گردشگری دارند که بتوانند مسافران را دلبسته خود کنند. مصداق این گفته روستای گلخندان است که در فاصله 9 کیلومتری شهر بومهن قراردارد.
این روستا باغ های سرسبزی دارند که روی هم وسعت شان به 120 هکتار می رسد. محصولات عمده آنها گیلاس، آلبالو، زردآلو، سیب و گردوست که برای فروش راهی تهران میشوند. در کنار کشاورزی، کم نیستند روستاییانی که به حرفه دامداری مشغولند و از این راه امرار معاش میکنند. از دیگر شاخصههای گلخندان ، ساکنان بومی این روستاست که اصالتشان به ترکهای آذربایجان(ارومیه) میرسد و طبق روایتهای بازگو شده حضورشان دراین جا پیشینه 400 ساله دارد. این که چرا آذری زبان های ارومیه سر از این روستا درآورده و زندگی در گلخندان را انتخاب کردهاند سوالی است که اغلب جوابی برای آن ندارند. هرچه هست این روستا با جاذبه های گردشگری که دارد روزهای پایانی هفته میزبان بسیاری از پایتخت نشینها میشود.کوتاهی مسیر و دسترسی آسان به آن شاید دلیل عمده سفر تهرانی ها به اینجا باشد، اما وجود 2 بنای تاریخی انگیزه مهم تری برای رفت و آمد به گلخندان است.
قلعه گلخندان
قلعه ای قدیمی با عمری دراز که عمرش به دوران ساسانیان برمیگردد. بنایی تاریخی که دیدنش هر مخاطب اهل ذوقی را به گذشته دور می برد. قلعه روی تپه ای قرار گرفته و در شرق و غرب تپه 2 رود جریان دارد. این رودها در جنوب تپه به هم می پیوندند و جلوه خاصی به آنجا دادهاند. مسیر ورودی قلعه، تونلی با شیب بسیار تند دیده میشود که سطح قلعه را به دره غربی متصل میکند به طوری که بالا آمدن ازآن غیرممکن میشود. در 4 گوشه 4 برج جانمایی شده که به گفته کارشناسان معماری زیرساخت شان از گچ و ساروج و سنگ است. ساختمان داخلی قلعه به دلیل فرسودگی و گذشت زمان از بین رفته و تنها دیوارههای آن که ارتفاعی بالغ بر 20 متر دارند باقی مانده است. طبق نوشته «سید ظهیرالدین مرعشی» در کتاب تاریخ گیلان و دیلمستان، قدمت قلعه گلخندان به سده 9 هجری قمری( حدود 600 سال پیش) بر میگردد و تا دوره صفوی به حیات خود ادامه داده است.
از قرار معلوم ملک کاووس از حکام محلی دوره تیموری پس از نافرمانی در برابر حکومت مرکزی به این دژ پناه برده است.
امامزاده قاسم(ع) گلخندان
از دیگر جاذبه های روستای گلخندان میتوان به امامزادهای که از نزدیکی قلعه قرار گرفته اشاره کرد. قدمت امامزاده قاسم(ع) به گفته اهالی ، به دوره صفویه میرسد. امامزاده در نقطه مرتفع روستا واقع شده و چشم انداز زیبایی دارد. در اطراف آن سنگ قبرهایی دیده میشود که روی آنها اشکالی چون تسبیح، شانه و قیچی حکاکی شده است.