بدون اغراق تنگهواشی یا تنگه ساواشی یکی از زیباترین تفرجگاههای ایران است که در 17 کیلومتری شهر فیروزکوه قرار دارد. کسانی که قبلاً رفتن به آنجا را تجربه کردهاند از زیبایی کم نظیرش میگویند که نمونهاش را در کمتر جای ایران به چشم میبینیم. صخرههای سربه فلک کشیده با رودخانهای که در حصار آنها قرار گرفته، حس عجیبی را به گردشگران منتقل میکند؛ تلفیقی از هیجان و دلهره برای رفتن به تنگهواشی کافی است تهران را به مقصد فیروزکوه ترک کنید.
بعد از گذشتن از بومهن و رودهن به جاده فیروزکوه میرسید. پس از 2 کیلومتر رانندگی، یک جاده فرعی جلو راهتان سبز میشود. تابلویی که ابتدای جاده است مسیر روستای جلیزجند را نشان می دهد. برای رفتن به تنگه واشی باید از دل روستا گذشت.
پس از پشت سر گذاشتن دشتهای سرسبز و کوههای اطراف آن تابلویی که محدوده تنگهواشی را نشان میدهد به چشم میخورد. در آنجا محوطه بزرگی برای پارک خودروها وجود دارد. باید خودرو را پارک و برای رفتن به تنگهواشی باقی راه را پیاده سفر کرد آب رودخانه به قدری سرد است که در گرمای طاقت فرسای تابستان هم به زحمت میتوان در آن گام نهاد.
برای رسیدن به دشت سرسبزی که پشت صخرهها قرار گرفته، باید به دل آب زد و وارد رودخانه شد. کار دشواری است به خصوص برای کسانی که سردی آب اذیتشان میکند. برای همین بومی ها برای عبور از رودخانه تعدادی اسب و قاطر مهیا کردهاند. بعد از عبور از تنگه اول و گذر از دشتی زیبا با گل های رنگارنگ ، حدود 3 کیلومتر باید پیاده روی کرد تا به تنگه دوم رسید. در تنگه دوم نخستین چیزی که نظر گردشگرا را جلب میکند دیوارهای سنگی است که از گوشه و کنار آن چشمه های آب زلال و خنک به سمت پایین روان است.
تنگه واشی علاوه بر زیبایی طبیعی از چند اثر تاریخی هم برخوردار است. در اینجا کتیبهای خودنمایی میکند که به دستور فتحعلی شاه قاجار حکاکی شده است. این طور که اهالی روایت می کنند از قرار معلوم فتحعلی شاه با دیدن نقش های برجسته دوره ساسانی 3 نفر را به عنوان حجار باشی، نقاش باشی و معمار باشی مسئول ساخت 3 کتیبه در تهران میکند. کتیبه واقع در تنگه ساواشی دارای ابعاد6 در7 متر است که وقایع زمان فتحعلی شاه دورتادور آن روایت شده است. بزرگترین نقش برجسته این کتیبهها، نقش شکارگاه با تصویر اسب و نیزه و شکارهای فتحعلی شاه است.
در اطراف آن تصویر عباس میرزا، علی قلی میرزا، علی نقی میرزا فرزندان او نیز حک شده است.این کتیبه قدمتی 200 ساله دارد و ویژگی خاصش این است که در دل کوه حک شده، برای همین از بارش باران و تابش خورشید در امان مانده است. اگر قصد سفر به تنگه واشی را دارید در 2 کیلومتری جاده فیروزکوه-تهران ، به یک جاده فرعی میرسید. البته چه خوب که هنگام برگشت دست خالی نباشید.
در اینجا خوراکی های لذیذی عرضه میشود که خاص خود تنگه واشی است.«دوغ پنج گیاه» یک دوغ محلی است که با گیاهان آویشن، نعناع، پونه صحرایی و پونه کوهی و کاکوتی معطر شده است. رب آلوچه و لواشک ترش هم تا دل تان بخواهد به وفور یافت می شود.