موزه رضا عباسی

رضاعباسي فرزند علي اصغر از نگارگران بزرگ ايران در عهد شاه عباس كبير در حدود سال 974 ه.ق. در تبريز متولد شد و به سال 1044 ه.ق. وفات يافته است. وي از هنرمندان بزرگ عصر صفوي بوده و سبك هنري خاصي را در نقاشي ايراني ابداع كرده است. وي به همراه صادق بيك ديگر نگارگر اين دوره به شيوه واقع گرايانه بهزاد وفادار بوده و علاقه زيادي به كشيدن تصاوير واقعي از مردم و مسائل موجود در جامعه داشته است.

در اين ميان رضاعباسي تمايل خود را به مشاهده وقايع و ثبت آن ها با طراحي سياه قلم و ترسيم تك چهره و تك نگاره نشان داد و بعد از مولانا شيخ محمد سبزواري به رواج صورت فرنگي  در ايران پرداخت. در دوران شاه عباس بزرگ سه نقاش و خوشنويس هنرمند مي زيسته‌اند كه به سبب شباهتي كه در نام و هنر داشته‌اند در تشخيص آنان نوعي ابهام به وجود آمده است. اين سه هنرمند عبارتند از : آقا رضاعباسي : نقاش و خوشنويس – عليرضا عباسي هنرمند خوشنويس و رضاعباس هنرمند نگارگر عصر صفوي كه نام اين هنرمند امروزه زينت بخش اين موزه مي باشد.

بسياري از آثار اين هنرمند امروزه زينت بخش موزه هايي چون بوستون- ارميتاژ ومترو پولتين است و بخشي از آثار وي و شاگردانش در موزه رضاعباسي موجود مي باشد.

تاریخچه‌ی موزه رضاعباسي

در 25 شهريور 1356 افتتاح گرديد و يك‌سال بعد با پيروزي انقلاب اسلامي تعطيل شد، بعد از سه دوره بازگشايي، مجددا“ در 16 بهمن 1378 با تغييرات عمده و چيدمان جديد آغاز به كار نمود.

مجموعه آثاري كه در موزه رضاعباسي به نمايش گذاشته شده است، يادآور گوشه‌اي از روزگار  و ايامي بس ناشناخته وسحرانگيز و سرشار از تلاش و سخت كوشي بشر براي دوام و بقا، ستيز با طبيعت، دستيابي به نعمت‌ها و غلبه بر چيرگي‌هاي آن است. مراحلي كه آدمي در اين رهگذر پيموده، نقش گرفته بر بازمانده‌هايي است كه حكايت از راز و رمز و افسون زندگي وي دارند. -

تالار دوره پيش از اسلام

اشياء محفوظ در اين تالار از هزاره ششم پيش از ميلاد تا پايان دوره ساساني را در برمي‌گيرند. سفالينه‌ها و فلزهايي كه با شكل‌ها و طرح‌هاي ساده و دلپذير و اكثرا“ الهام يافته از طبيعت، هر يك نام و نشان منطقه‌اي چون آذربايجان، شوش و لرستان را به همراه دارند. كشف و دستيابي به مواد و مصالح، پيشرفت دانش و مهارت فني، ساخت آثاري را سبب گرديدند كه غلبه بر طبيعت سخت را بر آدمي هموار كردند و در دوره هاي ماد و هخامنشي و سالهايي كه در پي آمد، وي به چنان كمال و تواني دست يافت كه توانست به زيبايي و نقش آفريني هم بيانديشد و بپردازد و در اين دوران آثاري متفاوت خلق كند. ظروف نقره طلاكوب دوره ساساني كه اين مجموعه نمايشگاهي را به پايان مي‌برند، نمونه اي از اين بازمانده‌ها را مجسم مي‌نمايند.

تالار هنرهاي اسلامي 1

در نخستين تالار دوره اسلامي، فلزاتي متعلق به دوره آل‌بويه كه نقش‌هايي از دوره ساساني و خط نوشته‌هاي كوفي – از اولين نمادهاي دوره اسلامي – را در بردارند، همراه با سفالينه‌هايي از سده‌هاي سوم و چهارم هجري قمري و متعلق به نيشابور با نگاشته‌هايي همچنان به شيوه كوفي و نمونه‌هايي از سفال‌هاي لعاب پاشيده و رنگارنگ منسوب به ساري به نمايش گذاشته شده اند.

اين مجموعه با ظروف سفاليني از دوره سلجوقي كه با فن‌آوري‌ها و موادي ديگر گونه و نقش‌هايي گسترده‌تر ساخته شده‌اند : مينايي‌ها، نقاشي‌هاي زير لعاب ، لعاب يك رنگ‌ها، و زرين فام‌ها، كه اكثرا“ نيز در شهرهايي چون : ري، كاشان، جرجان توليد گشته‌اند، ادامه پيدا مي‌كند. پيه سوزها، عودسوزها و ظروف فلزي ديگر دوره سلجوقي پايان بخش مجموعه اين تالار هستند.

تالار هنرهاي اسلامي 2

در اين تالار، آثار از قرن هفتم تا پايان سده سيزدهم هجري قمري جاي دارند. با يورش مغول، گرايشها، سليقه ها و نوع ساخته‌ها دگرگون شد و مراكز هنري از سويي به سوي ديگر جابه جا گرديدند. سفالينه هاي آغازگر اين مجموعه، با رنگينه‌ها و زمينه‌هاي تزييني ديگرگونه، نمونه‌هايي از اين دستاوردها هستند. فلزات دوره تيموري بازمانده‌هايي چند، از اين دوره پرآشوب را به نمايش مي‌گذارند. در ادامه اين مجموعه، نقشمايه‌ها، آذينه‌ها و رنگمايه‌هاي متفاوت بر فلزها، سفالينه‌ها و بافته‌هاي پر نقش و نگار متعلق به دوره صفويه، روزگار ديگري را مجسم مي‌نمايند. منسوجات، فلزات و لاكي هاي رنگارنگ و آذين يافته با طرح هاي گل و مرغ، نمونه آثاري از دوره قاجار، كه عصر نويني را در تاريخ فرهنگ و هنر ما نمايانگرند، مجموعه اين تالار را به انتها مي‌رسانند.

تالارنگارگري

از سده هاي اوليه دوره اسلامي – قبل از قرن ششم هجري قمري- آثار معدودي از نگاره‌ها به جاي مانده است. شيوه‌هاي نگارگري در هر دوره به نام شهر و يا شهرهاي مراكز قدرت ناميده و معروف گشته‌اند. آغازگر تالار نگارگري  موزه  نيز، برگ هايي از شاهنامه متعلق به سده هشتم و نمونه‌هايي از مكاتب شيراز و تبريز هستند. نگاره‌هايي از ساير كتاب هايي كه در ادبيات كهن ما جا و مقامي والا دارند، شيوه هاي هرات و شيراز در سده نهم، تبريز، قزوين و اصفهان در سد‌ هاي دهم و يازدهم را به تجسم در می‌آورند. آثاري از رضاعباسي، نام آوري كه شيوه  و سبك او، جايگاه وي را به گونه اي ديگر رقم زده است و نام پرافتخارش را بر اين موزه نيز قرين ساخته است، همراه با نگاره‌هاي تني چند از شاگردانش مجموعه دوره صفويه را به انتها مي‌رسانند. گل هاي اصيل و سنتي  با  رنگ هاي  چشم‌نواز  و  پرنده‌هاي  نشسته برشاخسارها و سرمست از عطر دلنواز گل‌ها، جلوه هايي از نقش و نگاره‌هاي دوره قاجار هستند، كه مجموعه اين تالار را به پايان مي‌برند.

تالار خوشنويسي

خوشنويسي و كتابت در ايران، با نام و كلام خدا آغاز می‌گردد. دستنوشته هايي به خطوط كوفي، نسخ و ثلث بر صفحاتي مذهب از قرآن كريم و ساير كتاب‌ها، نمونه‌هايي از شيوه هاي نخستين نگارش در دوره اسلامي را در اين تالار به نمايش مي‌گذارند. اين مجموعه با آثاري نگاشته شده به شيوه هاي نستعليق و شكسته با قلم و رقم، بزرگاني چون : ميرعماد، ميرزا غلامرضا و عبدالمجيد درويش ادامه پيدا مي‌كند. نسخي از قرآن نيز زينت بخش قسمت  ديگري  از  اين فضاي نمايشگاهي هستند. مشاهده سير تحول ساختن و پرداختن كتاب نيز با نمايش نمونه‌هايي از نسخه‌هاي خطي متعلق به قرن نهم تا پايان سده سيزدهم هجري قمري فراهم مي‌گردد.

كتابخانه

كتابخانه موزه داراي متجاوز از 10000 جلد كتاب به زبانهاي فارسي، انگليسي، فرانسه و آلماني در زمينه هاي تاريخ هنر، باستان شناسي، نقاشي كلاسيك و متجاوز از 50 عنوان دوره كامل مجلات فارسي و 60 عنوان دوره مجلات لاتين و حدود90 عنوان دوره روزنامه هاي قديمي است.

مجموعه  كتابخانه  قابل استفاده براي همكاران وزارت ميراث فرهنگي و گردشگري و دانشجويان و پژوهشگران با در دست داشتن معرفي‌نامه است.

بخش مرمت

حفظ ، نگهداری، مطالعه و تحقیق در ساختار و ترکیبات اشیاء موزه ای و بررسی عوامل مخرب آنها از وظایف اصلی مراکز مرمتی موزه هاست. موزه رضاعباسی  نیز با دارا بودن مجموعه‌ای متنوع و غنی از دوره های پیش از اسلام و اسلامی، از جمله مراکزی است که اهمیت ویژه ای برای حفظ و نگهداری آثار خود قایل بوده و اکنون بخش عمده‌ای از فعالیت خود را در این زمینه متمرکز کرده است. نخستین قدم‌ها در این راه در سال 1365 نهاده شد، که از آن تاریخ به بعد کارگاه و آزمایشگاه حفاظت و مرمت برای گسترش فضا و تجهیز آن به ابزار و وسایل مورد نیاز و با هدف ایجاد مرکزی بهره ور از اصول و دیدگاه های علمی، تلاش و در این سمت و سو حرکت کرده است.

خط مشی اساسی فعالیت های مرمتی کارگاه به شرحی است، که در پی خواهد آمد:

- پاك سازي و زدودن عوامل مخرب از روي سطوح آثار هنري و موزه ای؛

- استحكام بخشي و حفظ ساختار داخلي و بيروني اشياء شكننده و سست؛

-  بازسازي آثار هنري، با استفاده از مواد شيميايي مناسب؛

- برگشت پذيری روش هاي مرمتي تا حد امكان؛

در نهایت این بخش سعی می نماید ظاهری مناسب و قابل قبول به دور و فارغ از عوامل تخریبی درونی برای یک اثر هنری ترمیم شده فراهم آورد، که از این طریق هر شیء بتواند به عمر طولانی تری دست یابد و در هر زمان به عنوان یک اثر کامل و آماده بررسی مورد تحقیق و مطالعه قرار گیرد.

در حال حاضر این مرکز دارای کارگاه های: مرمت  فلز، سفال، بافته، نقاشی، کاغذ و تزئینات وابسته به معماری، آزمایشگاه شیمی، لابراتور عکاسی و بخش ضدعفونی کاغذ و نسخ خطی است

نمایشگاه موقت

نمایشگاه موقت موزه در طبقه‌ی همکف واقع شده و موزه در کنار برگزاری نمایشگاه‌های دائم خود، بخشی از فعالیت‌  خود را به برگزاری نمایشگاه‌های موقت اختصاص داده است. تا از این طریق امکان بهره‌مندی از اشیاء نگهداری شده در مخزن و بازدید آن برای علاقه‌مندان امکان پذیر باشد. همچنین دز زمان‌های مناسب این فضا در اختیار اساتید مختلف هنری، خوشنویسی، نگارگری، نقاشی، ... قرار می‌گیرد تا رتباط موزه با گروه‌های بیشتری برقرار شود و امکان دیدن آثار هنرمندان قدیمی و معاصر در کنار هم میسر شود.

اطلاعات و راهنمای بازدید کنندگان:

موزه تمام ایام هفته  از ساعت 9 باز است.

در شش ماه نخست سال موزه تا ساعت 19 و در شش ماه دوم سال تا ساعت 17 برای علاقه مندان باز است.

قیمت بلیط برای بازدید کننده ایرانی : 5 هزار تومان

قیمت بلیط برای بازدید کننده خارجی 100 هزار تومان است.

تهیه بلیط به صورت حضوری و از سایت تفریحاتی امکان پذیر است.

روزهای تعطیل رسمی موزه ها :

- شايان ذکر است که موزه رضا عباسی تعطيلات رسمي سال که از طرف اداره کل موزه ها اعلام مي‌شود تعطيل است.

 علاوه بر موارد ذکر شده، موزه رضا عباسی در روزهاي چهاردهم و پانزدهم خرداد، شهادت حضرت علی (ع)  21 رمضان، تاسوعای حسینی، عاشورای حسینی، اربعین حسینی، رحلت رسوال اکرم(ع)، شهادت امام جعفر صادق(ع)  نيز تعطيل است.

- موزه رضا عباسی در روز جهاني موزه (28 ارديبهشت ) و مناسبت های اعلام شده از سوی وزارتخانه به صورت رايگان پذيراي بازديدکنندگان است.

تلفن‌خانه: 88513002- 88513003

آدرس پستی: تهران خیابان شریعتی. نرسیده به پل سید‌خندان. پلاک 892. کدپستی : 1555816115